Tác động của việc điều chỉnh mức đóng BHXH đối với việc làm và lợi nhuận DN
Nghiên cứu mới của Viện nghiên cứu phát triển Mekong (MDRI) sử dụng bộ số liệu điều tra DN năm 2015 của Tổng cục Thống kê. Từ 2018, căn cứ đóng BHXH của DN sẽ bao gồm gần như toàn bộ các cấu phần lương của NLĐ. Vậy sự điều chỉnh này có tác động ntn?
Thứ nhất, hiện nay tỉ lệ NLĐ được tham gia BHXH trong các DN mới là 62% nghĩa là vẫn còn không gian cho sự giãn nợ giữa cấu phần NLĐ được tham gia và ko tham gia BHXH trong các DN.
Thứ hai, tổng tỷ lệ đóng BHXH hiện nay chiếm 20% (trong đó DN là 14% và NLĐ là 6%) tổng quỹ lương (với mức đóng là 34.5% của hiện tại). Như vậy nếu thay đổi căn cứ đóng BHXH là toàn bộ lương thay vì chỉ có lương cơ bản như hiện tại, tỉ lệ đóng BHXH trên tổng quỹ lương sẽ tăng từ 20% hiện nay lên 34.5%, nghĩa là tăng 14.5% tổng quỹ lương. Đây là một mức tăng rất lớn. Trong ngắn hạn, dự báo tỉ lệ lao động tham gia BHXH tại DN sẽ giảm 1.76% và dài hạn giảm 5.23%. Số lượng lao động giảm 371.000 trong dài hạn. Lợi nhuận của DN giảm 7.6% trong ngắn hạn. Đặc biệt các DN thâm dụng lao động như dệt may, da giày, điện tử, gỗ, xây dựng và các DN tư nhân vừa và nhỏ sẽ bị tác động mạnh nhất. Đồng thời mức đóng cao cũng khiến DN sử dụng lao đông mùa vụ, lao động thuê lại nhiều hơn, tỉ lệ trốn đóng BHXH sẽ tăng mạnh. Về lâu dài khu vực phi chính thức sẽ tiếp tục phình to.
Do đó khuyến cáo nên hạn chế mức đóng BHXH chỉ ở mức 20-25% tổng quỹ lương DN.
Một số bảng biểu sử dụng trong nghiên cứu:
